نقش رستم * مرودشت*

این مجموعه که بر دامنه کوه حاجی آباد و در فاصله 3 کیلومتری تخت جمشید نقر شده است .در هیچ منطقه ای نمیتوان تداوم تاریخ ایران را بهتر از نقش رستم بررسی کرد . زیرا در این محل آثار مربوط به دوره های ایلامیان و هخامنشیان و ساسانیان در کنار یکدیگر وجود دارند .

آرامگاهها :

آرامگاههای موجود در نقش رستم بین سالهای 400تا 550 قبل از میلاد در دوران هخامنشی به شکل صلیب در دل کوه کنده شده و همگی دارای ارتفاع یکسان از سطح زمین اند .این آرامگاهها از سمت چپ , جنوب به شمال مربوط به اردشیر اول , خشیارشاه ,داریوش کبیر , و با زاویه 90درجه و رو به جنوب داریوش دوم می باشند.فقط آرامگاه داریوش بزرگ دارای کتیبه است و این کتیبه شرح مفصلی از جنگ وی با پادشاه دوروغین یعنی بردیا می باشد .همچنین در این کتیبه پیروزیهای مهم و چگونگی دوران حکومت او نقل شده است .

کعبه زرتشت :

کعبه زرتشت یا برج نقش نقش رستم درمقابل آرامگاه داریوش بزرگ قرار دارد و ارتفاع آن 11 متر و عرض آن 7 متر می باشد .مورد استفاده این برج هنوز کاملا مشخص نشده عده ای آن را آرامگاه و عده ای آن را آتشکده و عده ای هم با استفاده از کتیبه های که بدستور کرتیرحامی مذهب رسمی ساسانیان در روی دیوارهای این برج نوشته شده آن را محل نگهداری نسخه اصلی اوستا می دانند.

*** غار کتله خور *** واقع در استان زنجان ***

غار کتله خور در 155 کیلومتری جنوب زنجان و 173 کیلومتری شمال همدان، در نزدیکی شهر کوچک گرماب واقع شده است. مسیر متداول، برای بازدید از این جاذبه طبیعی جاده زنجان به خدابنده (قیدار) در امتداد زرین آباد به گرماب می باشد.

غار کتله خور، غاری است آهکی که در برخی نقاط آن گل رس و خاکهای حاوی اکسید آهن قابل مشاهده است. این غار از نظر سنی تقریبا همسن غار علیصدر همدان است، البته این دو غار از دو جهت با هم تفاوت دارند. یکی اینکه غار علیصدر همدان غاری است کاملا آبی اما غار کتله خور زنجان غاری است تقریبا خشکی. دوم اینکه آهکهای غار کتله خور نسبت به آهکهای غار علیصدر بسیار خالص تر است که این خود عاملی است جهت زیباتر شدن غار، چراکه خالص بودن آهکها موجب شفافیت آنها و در نتیجه عبور نور از قندیل ها می شود.

 یک نکته جالب توجه در رابطه با غار کتله خور این است که شواهد و بررسی های انجام شده مؤید این موضوع است که این غار در نهایت به غار علیصدر در همدان متصل می شود. همچنین یکی دیگر از عجایب و زیبایی های این غار تعدد طبقات آن است که این گونه غارها در جهان بسیار کم نظیر هستند.

آرامگاه شیخ زاهد گیلانی * لاهیجان *

این بنای تاریخی در بیرون شهر لاهیجان و در روستای شیخانه ور، بر سر راه لاهیجان به لنگرود و بر دامنه کوه  واقع شده است و به تاج الدین ابراهیم، ملقب به شیخ زاهد گیلانی تعلق دارد. 

تنها کتیبه موجود این بنا، به خطی نه چندان خوش روی صندوق چوبی قدیمی مزار شیخ است که تاریخ 832 هـ . ق دارد. سبک معماری این اثر ویژگی های قرن هشتم یا نهم را نشان می دهد. سه طرف بنای اصلی دارای ایوان است در حجره اول مشرف بایوان شمالی قبر سید رضی بن مهدی الحسینی الباشکجانی وصندوق چوبین منتسب به شیخ زاهد هم در آنجا قرار دارد  .همچنین، در همین اتاق و در کنار قبر اخیر, قبر بلند کاشی‌‏کاری شده‌‏ای قرار دارد که به روایتی، مدفن غلام شیخ زاهد و به روایتی دیگر آرامگاه پسر تیمور گورکانی است. بنای اصلی بقعه از داخل به شکل مربع و به ابعاد 610 سانتی متر است و با چهار گوشوار که بر چهار کنج بنا ساخته‌‏اند، طاق را جمع کرده به شکل گنبد در آوردند و بقیه بام، سفالین است.