به دستور محمدشاه قاجار ،درسال 1264 ق، قصری برای او در نزدیکی تجریش ساخته شد؛ اما هم زمان با بیماری و مرگ او قصر نیمه تمام ماند و و ی در همان قصر نیمه تمام به نام محمدیه (در محل محمودیه فعلی) از دنیا رفت.
هم زمان با ساخت قصر محمدیه، درباریان نزدیک به او نیز در همان حوالی اقدام به احداث باغ یا عمارت ییلاقی کردند. از جمله حسینعلیخان معیرالممالک باغی احداث کرد که به باغ فردوس مشهور شد.
عمارت باغ فردوس در دو طبقه به سبک قاجاریه و معروف به گوش فیل بنا گذاشته شد. زمینهای قسمت جنوبی و سراشیبی باغ نیز با سنگ چینهایی به صورت هفت قطعه مسطح و مطبق در آمد و روی هریک از قطعات، استخری با فوارههای متعدد احداث شد. استخرها به گونهای ساخته شده بودند که از فواصل دورتر، بزرگتر به نظر می آمدند.
سپس، دوستعلیخان، پسر حسینعلیخان، به همت معماران اصفهانی و یزدی، ساختمانی در قسمت جنوبی باغ برپا کرد و نام آن را رشک بهشت گذاشت. پلکان و بخشهای دیگری از ساختمان از مرمر اعلای یزد و دیوارهای داخل اتاق با کاغذهای طلایی برجسته پوشانده شده بود. اما دوستعلیخان اعتنای چندانی به باغ و ساختمان آن نکرد و با گذشت زمان ساختمان رو به خرابی گذاشت تا حدی که سنگهای مرمر آن کنده و به عمارت امیریه (مدرسهنظام) برده شد. بعد از آن مالکیت باغ چند بار دست به دست شد تاسرانجام ،در سال 1318 ق، در زمان سلطنت مظفرالدین شاه قاجار، محمدولیخان سپهسالار تنکابنی آن را از ورثه امینالملک خرید.
سپهسالار، علاوه بر ایجاد فواره و استخرهای مطبق، قنات باغ فردوس را نیز احیا کرد و سر دری با شکوه در مظهر قنات (میدان گاه فعلی باغ فردوس) ساخت. ولی به دلیل بدهی به تجارتخانه طومانیانس، باغ را به او داد و طومانیانس نیز باغ را در ازای بدهی به دولت رضاخان واگذار کرد. سرانجام، درسال 1316 ش، وزارت معارف (آموزش و پرورش) آنجا را خرید و ساختمان را مرمت و دبیرستان شاپور تجریش را در آن تأسیس کرد
درسال 1350 ساختمان موجود در باغ به مرکز فرهنگی و هنری و نمایشگاهی تبدیل شد و پس از انقلاب نیز در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت.
بنای آجری برج طغرل ،که مساحت آن با احتساب باغ و دیوارهای احداث شده درسال 1379 به 5000 مترمربع میرسد، از جمله آثار به جا مانده از دوره سلجوقیان و مربوط به نیمه دوم قرن ششم قمری است. ارتفاع برج بدون سقف در حدود 20 متر است. از نظر معماری ضخامت دیوار برج از 1/75 تا 2/75 متر و قطر داخلی و خارجی آن به ترتیب 11 و 16 متر است. سطح بدنه بیرونی برج به 24 ترک تقسیم شده است. در قسمت فوقانی برج تزیینات و کتیبهای به خط کوفی وجود داشته که در قرون گذشته از بین رفته است. در 1301 ق، به فرمان ناصرالدین شاه، بخش فوقانی برج که فرو ریخته بود، مرمت و بازسازی شد و آخرین مرمت نیز در سالهای اخیر صورت گرفته است.
برج طغرل در واقع یک ساعت طبیعی نیز به حساب می آید؛ زیرا معماری آن به صورتی است که در بالای هر ترک چهارو نیم دایره وجودداردکه بیانگر یک ربع ساعت است. در بالای آنها نیز شش مستطیل است که هریک 10 دقیقه را نشان میدهد. سپس شیارهای ریزتری، به عنوان ثانیه ،وجود دارد که هرگاه خورشید در وضعیت تازهای قرار بگیرد، با ایجاد سایه روشنها، زمان دقیق نشان داده میشود. 2 ناودان شرقی و غربی ساعت سه و نه رانشان می دهدو درهای ورودی برج ،در شمال و جنوب آن، نیز ساعت شش و دوازده هستند. گفته میشود که این مکان آرامگاه طغرل، از سلاطین سلجوقی، است که به دلیل علاقه به نجوماین برج را بنیاد گذاشته است.
از ویژگیهای این محوطه آرامگاه استاد سیدمحمد محیط طباطبایی، ادیب معاصر، پدر تاریخ ایران است که وصیت کرده بود، تا به خاطر علاقه خاصی که به این برج و معماری آن داشته است، او را در پای این برج به خاک بسپارند.
منبع