قلعه چالشتر اثری باشکوه از نظر معماری و هنری حجاری در ایران، در پنج کیلومتری شهرکرد قرار دارد. قلعه چالشتر در استان چهار محال و بختیاری تلفیقی از معماری دوران قاجار در ایران با معماری اروپایی است، با ستونهایی ایستاده از سنگ خودنمایی میکند. این قلعه در منطقه چالشتر واقع شده که در دوره صفویه مرکز حکمرانی چهارمحالیها بوده که به وسیله کلانتران روستاها و مناطق تحت سیطره خود را کنترل میکردند و پس از انتصاب حسین قلیخان به عنوان ایلخان بختیاری، در اواسط حکومت ناصرالدین شاه، حکمرانان این منطقه از حاکمیت بر چالشتر خلع و تنها به زمین داران بزرگ تبدیل شدند. مجموعه تاریخی چالشتر شامل سردرسنگی ، خاننشین ، اندرونی ، حمام ، انبارها و اصطبلها است. قلعه عیانی و خاننشین این مجموعه تاریخی دارای ۳۸ستون سنگی با سر در و ایوان میباشد.
این قلعه شامل نقوش افسانهای و اسطورهای، زندگی روزمره،گل وگیاه،گل و گلدان، گل و مرغ، نقوش پیچش گیاهی و نقوش فرشته است. این نقوش به صورت ماهرانه و زیبا خلق شده و در برخی موارد به صورت برجسته حجاری شده است.دراین مجموعه قلعه، اندرونی با یک دالان به قسمت خاننشین ارتباط داشته و ایوان آن دارای ۱۰ستون سنگی است.
اتاقهای این مجموعه قلعه نیز با نقوشی به سبک نقاشی لندنی که تلفیقی از هنر نقاشی ایرانی و غربی است، مزین است. که این سبک نقاشی در دوره قاجار به اوج خود میرسد شامل نقوش گل و گلدان،افسانه لیلی ومجنون و نقوش اسلامی شامل یوسف و زلیخا به همراه خط نوشتهای از آیات قرآن است. در بخشی از سر درهای این مجموعه قلعه، همچنین معماری سنتوری که به صورت مثلثی شکل بانقوشی به سبک شیر و شکر است، به چشم میخورد.حمام قلعه تاریخی چالشتر نیز مزین به کاشیآبی فیروزهای و سفید سربی بوده است.سقف اندرونی این قلعه به صورت قابهایی از چوب گردو است و درهاوپنجرههای اتاقهای این مجموعهنیزازجنس چوب گردو به صورت گره چینی شده میباشد.این مجموعه قلعه دارای پنج ایوان است و پنج اتاق نیز در اندرونی آن وجود دارد و در مجموع دارای ۴۰ستون است.
این بنا در۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر کرد و در روستای دزک قرار دارد و در دو طبقه و به صورت باشکوهی بدستور لطفعلی خان امیر مفخم بختیاری ساخته شده است . طبقه اول دارای یک هشتی ورودی در وسط است که از طرفین به محوطه بزرگ قلعه منتهی می شود . در طرفین هشتی چهار ایوان قرار دارد که دو ایوان رو به شمال و دو ایوان دیگر رو به جنوب قرار گرفته است و شامل چند اتاق و انبار است . طبقه دوم که از ایوان شمالی طرفین هشتی به آن راه می یابند ، ابتدا از راه پله ها وارد محوطه ای بزرگ به نام حوضخانه می شود که در وسط آن یک سالن بزرگ به نام سفره خانه وجود دارد و اتاق آینه در جوار آن قرار گرفته است . سفره خانه این سالن دارای تزئینات گچبری و نقاشی زیبائی است . اشکال مختلف از قبیل ملائکه به عنوان مظهر پاکی و کله شیر که حاکی از قدرت و دلاوری است و مناظر زیبا از شکار و گچبری های گل و بوته در حاشیه بزرگ و کوچک آن است . سقف چوبی و به شکل قاب بندی است و دارای در و پنجره های سیم کوبی شده است .در کنار سفره خانه اتاقی به نام آیینه خانه قرار دارد که به صورت باشکوهی تزئین شده است. |
جونقان یا جونقون شهر کوچکى است در ۳۸ کیلومترى شهر کرد که مقر سکونت خان های بختیارى بود. علیقلی خان سردار اسعد در سال ۱۳۱۸ هـ.ق، قلعه یا کاخى در این محل براى سکونت خود ساخت که ۱۴ هزار مترمربع مساحت و نماهاى بیرونى متفاوتى داشت. ستونهاى سنگى آن هر کدام چند قطعه در اشکال مختلف بنا شده، به طورى که در قسمت بالا، این ستونها چهارگوش است.
در چند سال اخیر بخش اعظم تزئینات بنا از بین رفته است و به جز قسمت محدودى از قلعه که اختصاص به کتابخانهٔ عمومى داشت، بقیه رو به نابودى است. این کتابخانه نیز چند سال پیش از قلعه جونقان انتقال داده شده است.