این غار از عجایب و نوادر آثارباستانی است. درحدود 1800 تا 2000 سال قبل در دل کوه کرکس و برفراز تپه های آهکی مشرف بر نیاسر کاشان و احتمالاً با مقاصد آیینی و مذهبی به صورت تونل سنگی پرپیچ و خم با ابزارهای ابتدایی کنده شده است. غار نیاسر کاشان شامل مجموعه زیرزمینی و پیچیده ای است که از راهروهای تنگ و طولانی و اتاق ها و چاه های متعددی تشکیل شده و دسترسی به اعماق آنها بدون بهره گیری از وسایل پیشرفته امروزی ممکن نیست. این غار که به ”سوراخ رئیس“ یا ”غار ویس“ شهرت دارد قرن ها نامکشوف ماند و در هیچ یک از متون تاریخی و آثار تحقیقی قرون اخیر و رغم ذکر سایر بناهای تاریخی منطقه نظیر آتشکده نیاسر (بنا شده توسط اردشیر بابکان مؤسس سلسله ساسانیان ) مورد اشاره قرار نگرفته است. از شگفتی های این غار انسان ساخت بودن آن است. کمبود هوا در هیچ نقطه ای از آن احساس نمی شود و حتی در عمیق ترین نقاط آن عمل تهویه به طور طبیعی انجام می گیرد. یکی از فرضیات درمورد منشاء تاریخی این غار بیانگر این است که درساخت آتشکده نیاسر از سنگ های تراشیده شده حاصل از کندن غار استفاده شده است. احتمالاً زمان حفر غار پیش از احداث آتشکده بوده است.
کاخ عالی قاپو که در گذشته آن را دولتخوانه مبارکه نقش جهان و قصر دولتخوانه می خواندند نمونه منحصر به فردی از معماری کاخهای عهد صفوی است و داراى تزئینات نفیسی مانند مینیاتورهای هنرمندانه رضاعباسی،نقاش معروف عهد شاهعباس، نقاشیهای گل و بوته، شاخ و برگ، اشکال وحوش و طیور و گچ بری های زیبای به شکل انواع جام و صراحی در تاقها و دیوارها می باشد.
بناى اصلى عالى قاپو از شش طبقه تشکیل شده است. در طرفین در ورودى عمارت شش طبقه دو سکوى سنگى وجود دارد. کتبه اى نیز در بالاى این در قرار دارد که قسمتى از آن با گذشت زمان از بین رفته است. کرباسى که پس از در ورودى قرار گرفته سقفى بلند به اندازه مدخل جلویى ساختمان دارد. در همین کرباس مقابل در ورودى عمارت اصلى درى دیگر با دو سکو در طرفین هست که کرباس را به حیاط پشت ارتباط مى دهد. بالاى این در پنجرهاى مشبک قرار دارد که از آن نور به داخل کرباس مى تابد. اتاق هاى اطراف همین کرباس در حقیقت محل ادارات دولتى بوده است.
دو راه پله مارپیچ در دو گوشه طبقه اول راههاى ارتباطى را تشکیل مىدهند. بالاى طبقه اول چهار طبقه هست که هر دو طبقه علاوه بر اتاقهایى که دارند داراى تالار بزرگ هستند. نخستین تالار به وسیله درى بزرگ به ایوان بخش جلویى عمارت باز مىشود. بر در دیوار این تالار نقوشى زیبا و رنگارنگ وجود دارد که اغلب از آثار رضا عباسى است.
طبقه ششم تالارى بزرگ دارد که تماماً گچ کارى است. این تالار که به اتاق صوت نیز شهرت دارد، بر اساس شناخت فیزیکى صوت و انعکاس آن به نحوى ساخته شده که مثل یک استودیوى مجهز به ضبط صدا طنینهاى اضافى صدا را از بین مى برده است و اصوات را به صورتى صاف به تمام قسمتهاى تالار مىرسانده است. گچبری های اتاق صوت با هدف آکوستیک طراحی و اجرا شدهاند تا نغمهها و صداها به طور طبیعی و دلنشین شنیده شوند.همانطور که در مطالب پیشین هم گفتم کاخ عالی قاپو در میدان امام ( میدان نقش جهان ) اصفهان واقع شده است .
تالارتیموری در جنوب خیابان استانداری ( صوراسرافیل ) قراردارد که نام دیگر آن عمارت چهارحوض است. تالار تیموری از بناهای دوره تیمور گورکانی است که در سال 805 هـ.ق بعد از قتل عام مردم اصفهان ، تیمورلنگ دستور ساخت آنرا در مجاورت باغ نقش جهان داد .
این تالار در ابتدا دارالحکومه بوده است . تالار تیموری دارای سالن وسیع ، با ایوان بزرگی در مقابل آن همراه با چند اتاق متصل به هم ، دارای تزئینات بسیار جالب از نوع طاربندیهای گچی است و پنجرههای گچبری بسیار ریز و قشنگی داشته است .
در دوران حکومت پهلوی تالار تیموری محل لشکر و سربازان بود که در سال 1327 هـ.ش به باشگاه افسران اختصاص یافت و همزمان با آن به تقلید از مینیاتورهای کاخ چهلستون تابلوهای مینیاتور را به ترئینات آن اضافه کردهاند .
بر دیوار مقابل ایوان شرقی لوح سنگی مرمرین بر دیوار نصب شده که نشان میدهد در سال هزار و سیصد و بیست و هفت به دستور محمد رضا شاه پهلوی این بنا تعمیر و بازسازی شده است .
سنگاب بسیار نفیس و زیبای بنا دارای اشعاری زیبا که به خط نستعلیق برجسته روی آن حجاری شده است . این سنگاب وسط یکی از باغچههای این کاخ در ضلع جنوبی زینت بخش عمارت است .
در جلوی تالار حوض آبی وجود داشت که به چهارحوض معروف بوده و بنابراین این تالار را ، عمارت چهارحوض نیز مینامیدند . این تالار که چندین دوره از هنر معماری اسلا می را به تصویر می کشد ، اکنون در اختیار موزه تاریخ طبیعی اصفهان است .